مراقبت از گیاه یوکا: راهنمای عملی برای نگهداری بهتر

یوکا یکی از گیاهانی است که به خاطر برگ‌های بزرگ و سیخ‌دارش مشهور شده‌است. برگ‌ها روی قسمت بالای ساقه‌های چوبی بلند و ضخیم رشد می‌کنند. نزدیک به 50 گونه از درختان و درختچه‌های یوکا وجود دارد و این درختچه‌ها و درختان همیشه سبز چند ساله از خانواده گیاهان Asparagaceae هستند. یوکا با نام انگلیسی ( Spineless yucca ) و نام علمی ( Yucca elephantipes ) شناخته می‌شود و بومی مناطق گرم و خشک قاره آمریکا و دریای کارائیب هستند. البته برخی از یوکا‌ها در مناطق گرم و خشک رشد می‌کنند در حالی که برخی دیگر مناطق مرطوب و گرمسیری را ترجیح می‌دهند.

به دلیل فرم ظاهری برگها و تنه چوبی معمولا این گیاه را با دراسنا بلالی از خانواده Dracaena اشتباه می‌گیرند اما به محض قرار دادن این دو گیاه در کنار هم می‌توان به تقاوت ظالهری برگهای آنها پی برد. یوکا رشد کندی دارد و سالهای سال در کنار شما سبز می‌ماند و به یک درخت بزرگ تبدیل می‌شود.

یکی از چشمگیر‌ترین ویژگی‌های یوکا، خوشه بزرگ گل‌های آن است که می‌تواند تا 3 الی 4 متر بلند شود و شکوفه‌های زنگوله‌ای و کرم مایل به سفید ایجاد کند. علاوه بر این، بسیاری از گونه‌های گیاهان یوکا در مناظر باغ به عنوان درختچه‌های زینتی رشد می‌کنند و گاهی اوقات گل می‌دهند. آنها در باغ‌ها محبوب هستند و می‌توانند حس گرمسیری شبیه درختان نخل ایجاد کنند.

همچنین نام‌های رایج گیاهان یوکا اغلب به نوع شاخ و برگ‌هایی اشاره دارد که روی ساقه‌های چوبی رشد می‌کنند. به عنوان مثال، یوکا خنجری، آلوئه یوکا، نخل سوزنی، سرنیزه اسپانیایی و… همگی نام‌های رایج گونه‌های گیاه یوکا هستند. در این مقاله به برخی از محبوب‌ترین انواع یوکا برای رشد در فضای باز یا داخل خانه اشاره می‌شود که می‌توانند فضای داخلی یا خارجی شما را زیبا کنند.

شرایط نگهداری یوکا:

نور :

این گیاه به نور غیر مستقیم و زیاد نیاز دارد. وجود نور مستقیم و زیاد موجب سوختگی برگ ها و نور کم باعث قهوه ای شدن و ریزش آن ها میشود. پرورش یوکا در نور کم سبب گلدهی کمتر و تازک شدن تنه و برگها می‌شود. می‌توانید گیاه یوکا را در سایه و یا بالکن های سقف دار زیر سقفی نیز قرار دهید.

دما :

دمای مناسب جهت رشد این گیاه 13 الی 18 درجه سانتیگراد میباشد. یوکا با محیط کویری سازگار است و حساسیت زیادی به دما ندارد. این نخل می‌تواند تا دمای بالاتر از 60 درجه و پایین تر از 30 درجه را تحمل کند.

آبیاری :

یوکا به منظم نبودن فواصل آبیاری بسیار حساس است. در فصل رشد یعنی بهار و تابستان آبیاری گیاه را به خوبی و به محض خشک شدن رویه خاک انجام دهید و از باز بودن زهکش مطمئن شوید. در زمستان نیز آبیاری را به نصف کاهش دهید. برای آبیاری صبر کنید تا رویه خاک خشک شود و بعد مجددا اقدام به آبیاری کنید.

رطوبت :

برای تامین رطوبت مورد نیاز گیاه بهتر است در فصل تابستان هر روز آن را آبپاشی کنید.اهمچنین میتوانید ظرفی پر از اب جهت تامین رطوبت گیاه در کنار آن قرار دهید.

کوددهی :

برای رشد بهتر گیاه میتوانید هر ماه از تقویت کننده ها استفاده کنید. در فصول رشد هر 2 هفته یکبار از کودهای مایع استفاده کنید.

تعویض گلدان :

در ۲ سال اول رشد نیازمند تعویض گلدان به سایز بزرگ تر است و بعد از آن در صورت بیرون زدن ریشه های گیاه از خاک و یا سوراخ های زهکش گلدان، اقدام به تعویض گلدان کنید. در غیر این صورت به دلیل اندازه بزرگ این گیاه، تعویض سالیانه ی خاک های سطحی با خاک غنی کافی است.

خاک :

یوکا به طور طبیعی در بیابان های شنی و خشک رشد می کند. استفاده از یک خاک سبک با زهکش بالا مانند مخلوط شن و ماسه درشت باغبانی و پرلیت، گزینه مناسبی برای کاشت یوکا است.  خاک کمپوست نیز خاک مناسبی برای رشد بهتر گیاه یوکا است. برای خرید خاک مناسب یوکا می توانید از وب سایت اُفارم پلاس تهیه نمایید.

تمیز کردن برگ ها :

جهت تمیز نمودن برگهای یوکا از پارچه و یا اسفنج مرطوب استفاده کنید و از براق کننده های شمیایی به هیج وجه استفاده نکنید.

هرس یوکا : 

این گیاه به هرس خاصی نیاز ندارد فقط باید برگ‌های زیرین و زرد را از گیاه جدا کرد. با جدا کردن برگ‌های زیرین یوکا و سرزنی می‌توان گیاهی ساقه بلند که در انتهای هر ساقه دسته‌ای برگ وجود دارد درست کرد.

در صورتی که گیاه یوکا شما بیش از حد بلند شده است و برای فضا مناسب نیست باید تنه آن را کوتاه کنید. برای این کار گیاه را به آرامی از گلدان خارج کنیدبا ارزه و یا یک چاقوی بزرگ و تیز تنه را تا اندازه دلخواه کوتاه کنید. تنه ریشه دار را مجدد در خاک قرار دهید و منتظر ظهور برگ های زیبای آن باشید.

تکثیر :

جدا کردن پا گیاه در بهار، کاشت قلمه در شن و ریشه دار نمودن ان راحت ترین روش تکثیر یوکا می باشد. همینطور میتوانید از انتهای شاخه های آن ببرید به عنوان تکثیر، و پایین ساقه هم دوباره جوونه میزنه و چند شاخه میشه و گلتون زیبا تر میشه ، قلمه ها رو در آب یا خاک بزنید تا ریشه دار شوند.

خواص یوکا

گل و میوه درخت یوکا مقوی و دارای کربوهیدرات زیادی هستند. ریشه، اگرچه به اندازه خوشمزه نیست، اما دارای خواص ضد التهابی است. حاوی مواد مغذی مهمی مانند ویتامین های B ،C، آهن و کلسیم است. همچنین نشان داده شده است که این گیاه در درمان آرتروز، کولیت، فشار خون و سردردهای میگرنی مفید است.

مقدار بالای ویتامین C و آنتی اکسیدان موجود در گیاه همچنین باعث افزایش سیستم ایمنی بدن و سلامت کلی می شود و ما را از جهش های سلولی و آسیب رادیکال های آزاد محافظت می کند. بعلاوه، هنگامی که یوکا در داخل منزل قرار می گیرد دارای خاصیت تمیز کننده هوا قابل توجه است و قادر است سموم را از هوا خارج کند.

از یوكا می توان برای ساختن یك شامپو و صابون كاملاً طبیعی كه روی پوست لطیف است و به بهبود بثورات و خراش های جزئی كمك می كند ، استفاده كرد.

بیماری ها و آفات یوکا :

لکه های قهوه ای روی ساقه و زیر برگها مشاهده میشود:عامل آن حشره افت است،سطح زیرین برگ را با پنبه اغشته به سم حشره کش نفوذی خیس و یا گیاه را هفته ای یکبار سمپاشی کنید تا علائم از بین بروند.

برگها در زمستان خشک میشوند:هوا گرم است،گیاه را به محل خنک تری منتقل کنید.غبارپاشی را فراموش نکنید.

برگهای زیرین زرد میشوند:نور کافی نیست،گیاه را به محل پرنور تری منتقل کنید.

برگهای جدید فاقد ریشه هستند:به تغذیه مصنوعی احتیاج دارد،اگر تغذیه به طور منظم انجام میشود ممکن است سردی هوا عامل ان باشد،شرایط را بازدید و نارسایی را رفع کنید.

برگها رنگ پریده اند:نور مستقیم زیاد است،گیاه به نور کافی نیاز دارد،ولی اشعه مستقیم افتاب به خصوص در ظهر به برگهای ان صدمه میزند.

نقاط زنگ مانند روی برگها مشاهده میشوند:از مواد براق کننده استفاده شده است،برگها را با پارچه و یا اسفنج مرطوب تمیز کنید.

کپک خاکستری روی برگها مشاهده میشود:عامل ان قارچ بوتری تیس که خود ناشی از هوای سرد و مرطوب است،گیاه را با سم قارچ کش سمپاشی کنید و به محل گرم منتقل کنید،غبارپاشی را تا رفع علائم متوقف کنید.آبیاری را کاهش دهید

گیاه خود را انداخته است:ریشه ها توسعه نیافته اند،گیاه را  به گلدان کوچکتری منتقل کنید و کمپوست اطراف ریشه را کاملا متراکم نمایید،گلدان را به محل پرنورتری ببرید

زخم های پنبه ای سفید رنگ در وسط برگها مشاهده میشود:عامل ان حشره افت است،گیاه را با سم حشره کش نفوذی هر ۲ هفته یکبار سمپاشی کنید تا علائم از بین بروند.

کلیه برگهای یک شاخه سیاه رنگ شده و میپوسند:ابیاری زیاد است،خاک های سطحی گلدان باید در فاصله بین دو ابیاری خشک شوند،زهکش را بازدید و اب زیر گلدانی را خارج نمایید.

انواع گیاهان یوکا (همراه با تصاویر):

1- یوکا فیلامنتوزا (Filamentosa) / یوکا سوزن آدم یا نخل سوزنی:

سوزن آدم گونه‌ای از یوکای گلدار است که ساقه بلند و چشمگیری تولید می‌کند. دارای یک خوشه عظیم از گل‌های سفید است و می‌تواند تا ارتفاع 2الی3 متر برسد. یوکا فیلامنتوزا به راحتی از سایر گونه‌های یوکا با رشته‌های نخی و سفید رنگ در امتداد حاشیه برگ‌ها متمایز می‌شود.

2- یوکا بدون خار (Elephantipes):

یکی از بلندترین درختان یوکا، یوکای بدون خار است. نام رایج آن از نبود خارهای تیز بر روی برگ‌ها می‌آید. همانطور که گیاه یوکا بالغ می‌شود، ساقه خاکستری ضخیم آن شبیه پای فیل می‌شود و نام خود را (فیل ها) گرفته‌است. ویژگی بارز یوکای بدون خار، برگ‌های صاف چرمی همیشه سبز آن است. این گونه یکی از معدود گیاهان یوکا است که می‌توان از آن به عنوان گیاه آپارتمانی استفاده کرد.

3- یوکا آلویفولیا (Aloifolia) / سر نیزه اسپانیایی یا آلوئه یوکا:

گیاه یوکا سرنیزه اسپانیایی یکی از زینتی‌ترین گونه‌های یوکا است. همانطور که از نام آن پیداست، برگ‌های آن بلند و شمشیر مانند هستند. گل‌های آن درشت، مومی و سفید است که گاهی متمایل به ارغوانی است، به طوری که این گیاه به یک گیاه زینتی محبوب تبدیل کرده است. این گونه هم در داخل خانه و هم در فضای باز قابل کشت است اما در داخل خانه بعید است که گل دهد. اگر قصد دارید آن را به عنوان یک گیاه آپارتمانی پرورش دهید، باید اطمینان حاصل کنید که محل رشد آن آفتاب کامل دریافت می‌کند.

4- یوکا با برگ ضعیف (Flaccida Yucca):

یوکا با برگ ضعیف دارای برگ‌هایی است که تمایل به افتادن یا خم شدن دارند. مانند بیشتر یوکاها،  این گونه گیاهی با برگ‌های شمشیری شکل با نوک تیز شناسایی می‌شود. هنگامی که  این یوکا گل تولید می‌کند، دارای انبوهی از گل‌های سفید زنگوله‌ای شکل در انتهای ساقه‌های بلند است. ارقام خیره کننده این یوکا «گلد گارلند» یا «شمشیر طلایی» با رشد گل رز از برگ‌های زرد و سبز دیدنی هستند. همچنین به عنوان گیاه آپارتمانی نیز مناسب است.

5- یوکا گلوریوسا (Gloriosa) / خنجر اسپانیایی یا یوکای تپه ای:

خنجر اسپانیایی بومی نواحی جنوبی آمریکا است و یکی از زیباترین گونه‌های گیاه یوکا است. این گونه دارای برگ‌های باریک سبز تیره شمشیر مانند است و معمولاً چند ساقه است. مردم از برگ‌های این گیاه برای ساختن طناب، پارچه و مواد دیگر استفاده می‌کردند. ارتفاع آن به حدود 2الی3متر می‌رسد و خوشه آن دارای گل‌های سفید است که گاهی اوقات رنگ قرمز مایل به بنفش دارد. اگرچه برای رشد در داخل خانه مناسب است، اما این گونه مقاوم می‌تواند در خارج از خانه بهتر عمل کند، به شرط اینکه در آفتاب کامل قرار گیرد.

6- یوکا قرمز (Hesperaloe parviflora):

یوکا قرمز یکی از بهترین انواع گیاهان یوکا با شاخ و برگ‌های متراکم و گل‌های چشمگیر است. این درختچه بوته دار دارای برگ‌های بدون خار است. از آنجایی که برگ‌ها بر خلاف بسیاری از گونه‌های یوکا بدون خار هستند، هیچ آسیبی به انسان یا حیوانات وارد نمی‌کنند. در این گونه برگ‌های سبز مایل به آبی در هوای سرد به رنگ قرمز مایل به برنز در می‌آیند به همین دلیل نام آن یوکا قرمز است. معمولاً به عنوان یک گیاه آپارتمانی رشد نمی‌کند. اگر در باغ خود حیوانات خانگی دارید، باید مراقب باشید. گونه‌های گیاه یوکا برای گربه ها و سگ ها سمی هستند و یوکا قرمز حاوی مواد سمی است.

7- درخت جاشوا (Brevifolia):

درخت جاشوا نوعی درخت بیابانی با رشد سریع است که نمادی از صحرای موهاوی در جنوب غربی ایالات متحده است. توده‌های فشرده از برگ‌های بلند و نوک تیز به رنگ سبز تیره تاج هر یک از شاخه‌ها را تشکیل می‌دهند. درختان جاشوا تا حدود 49 فوت (15 متر) بلند می‌شوند و ریشه‌های آنها برای جستجوی رطوبت تا 36 فوت (11 متر) می‌رسد. اگر از سختی‌های بیابان جان سالم به در ببرد، می‌تواند صدها سال زنده بماند. برخی از نمونه‌ها هزار سال زنده می‌مانند. همچنین درخت جاشوا را در فضای باز پرورش دهید زیرا این درختان می‌توانند بسیار بلند شوند. پرورش این گونه در فضای باز شرایط مطلوب آن را تضمین می‌کند. در دماهای گرم و رطوبت کم به خوبی رشد می‌کند.

8- یوکا گلوکا (Glauca) / گیاه یوکای صابون یا دشت بزرگ:

نوع دیگری از یوکای بوته‌ای، یوکای صابونی است که گیاهی مقاوم به خشکی است و در بیابان‌ها رشد می‌کند. هنگامی که گیاه یوکای صابون شکوفا می‌شود، گل‌هایی به رنگ سبز-سفید در انتهای ساقه گلدار به ارتفاع 3 فوت (1 متر) تولید می‌کند. این گیاه به وفور به نور خورشید نیاز دارد. اگرچه این درختچه یوکا سرنیزه اسپانیایی نیز نامیده می شود، اما گونه ای متفاوت از Yucca Aloifolia است.

9- یوکا باکاتا (Baccata) / یوکا موز:

گیاه یوکا موز یک درختچه همیشه سبز است که بومی بیابان‌های خشک ایالات متحده و مکزیک است. این گونه در منطقه وسیعی از بیابان‌های آمریکای شمالی یافت می‌شود و تنوع زیادی را در آن محدوده به نمایش می‌گذارد. Yucca baccata که فقط تا 3 فوت (1 متر) رشد می‌کند، دارای برگ‌های بلند و نازک خوشه‌ای است که بین 1 تا 3 فوت (0.3 تا 1 متر) طول دارند. یکی از تفاوت‌های یوکای موز با سایر گونه‌های یوکا این است که ساقه‌های گل آن به اندازه بلندی رشد نمی‌کنند. برای شناسایی یوکا موز، به میوه‌ای که تولید می‌کند نگاه کنید. پس از شکوفه دادن با گل‌های سفید، میوه‌های موز شکل ظاهر می‌شوند. میوه‌ها کاملاً بلند و موز شکل هستند و در هنگام رسیدن قرمز می‌شوند.

10- یوکا شیدیگرا (Schidigera) / موهاوه یوکا:

همانطور که از نام آن پیداست، این گیاه یوکا بومی صحرای موهاوه است و برگ‌های تیز و خطرناکی دارد. موهاو یوکا نوعی درخت است که تا 16 فوت (5 متر) رشد می کند. گیاه موهاوه یوکا شبیه درختی با اندازه متوسط با تاج های سبز خوشه ای است. شاخ و برگ تیز و سفت به رنگ سبز مایل به زرد یا سبز مایل به آبی است.

11- یوکا روستراتا (Rostrata) / یوکا منقاری:

Yucca rostrata یک یوکای درخت مانند با رشد آهسته با ساقه‌های عمودی و شاخ و برگ‌های باریک خاکستری-آبی است. حاشیه برگ‌ها دندانه دار و شفاف مایل به زرد است. در لمس آن دقت کنید زیرا تیغه های کوچک، نازک و تیز دارد. برای افزودن به جذابیت زینتی این یوکا، دسته بزرگی از گل‌های سفید از شاخ و برگ آن بیرون می‌آیند. این درخت یوکا بین 6 تا 15 فوت (1.8 تا 4.5 متر) بلند می‌شود. همچنین یک نوع گیاه مقاوم در برابر سرما است. Yucca rostrata را نباید با یوکا آبی مکزیکی (Yucca rigida) اشتباه گرفت. یوکا ریگیدا به اندازه یوکای منقاردار در برابر سرما مقاوم نیست و برگ‌های سفت‌تری دارد.

12- یوکا کنسترکتا (Yucca constricta) / یوکا باکلی:

گیاه یوکا باکلی یک درختچه همیشه سبز و چند ساله است که در خاک‌های سنگی و شنی در بیابان‌های گرم رشد می‌کند. این نوع یوکا معمولاً به صورت توده‌های بدون ساقه بین 1 تا 3 فوت (0.3 تا 1 متر) رشد می‌کند. یوکای باکلی با برگ‌های باریک و پیچ خورده‌اش که آبی کم رنگ تا سبز تیره هستند شناسایی می‌شود. یوکا باکلی برای مناظری که خاک فقیر دارند ایده آل است. با نگاهی نزدیک، رشته‌های نخ مانندی را نیز مشاهده خواهید کرد که در میان شاخ و برگ آن رشد می‌کنند. خوشه‌های گلدار بلند تا ارتفاع 5 فوت (1.5 متر) هنگام شکوفه دادن از وسط گیاه بالا می‌آیند. این گونه یوکا در زیر نور کامل آفتاب به خوبی رشد می‌کند. اگر فضای کافی در باغ خود دارید، می‌توانید این گیاه را پرورش دهید.

13- یوکا روپیکولا (Yucca rupicola) / یوکا پیچ خورده:

یوکای پیچ خورده نیز یوکای تگزاس، یوکای سنگی و یوکای برگ پیچ خورده هم نامیده می‌شود. برگ‌های شمشیری شکل آن به رنگ سبز روشن تا سبز تیره است. مانند بسیاری از گونه‌های یوکا در فضای باز، مراقبت از آن ضروری است زیرا برگ‌های تیز و بریده با نوک‌‌های تیز دارند. همچنین این برگ‌های شمشیری شکل تا 2 فوت (0.6 متر) طول دارند و با بالغ شدن شروع به پیچ خوردن می‌کنند. مانند بیشتر گونه‌های یوکای گلدار، ساقه‌ای گلدار تا ارتفاع 1.5 متری از گیاه بیرون می‌آید.

14- یوکا ویپلی (Yucca whipplei) / شمع پروردگار ما:

شمع ما یک درخت یوکا همیشه سبز است که بدون تنه روی زمین رشد می‌کند و فاقد ساقه قابل توجه است. برگ‌ها مایل به آبی و سفت و تیز هستند، و لبه‌های آن دندانه‌دار است.  ویژگی بارز این گیاه یوکا ساقه گل خیره کننده آن است. این یوکا ساقه‌ای گل‌دار تا 14 فوت (4.2 متر) تولید می‌کند. به دلیل ساقه گل زیبایش که گل‌های سفید مایل به کرم با رایحه‌ای خاص تولید می‌کند بسیار محبوب است. این یوکای دیدنی را به عنوان یک گیاه برجسته در یک باغ زینتی پرورش دهید. برای کشت در فضای باز مناسب تر از داخل خانه است.

15- یوکا الاتا (Soaptree yucca):

Soaptree yucca با نام علمی Yucca elata یک گیاه گلدار است که در جنوب غربی ایالات متحده و شمال مکزیک یافت می‌شود. این گونه یوکا با ظاهر بلند و درخت مانند آن مشخص می‌شود که دارای یک تنه و برگ‌های بلند و سیخ‌دار است. این گیاه مقاوم به خشکی است و می‌تواند در محیط‌های خشک رشد کند این ویژگی آن را به یک گیاه زینتی رایج برای باغ‌ها و مناظر تبدیل کرده است. جدا از ارزش زینتی آن، یوکا Soaptree نقش مهمی در اکوسیستم به عنوان منبع غذایی برای حیوانات مختلف مانند پروانه یوکا و… ایفا می‌کند.

16- یوکا پالیدا (Pallida) / یوکا با برگ کم رنگ:

یوکای برگ کم رنگ که به آن یوکا پالیدا نیز می‌گویند، گیاهی گلدار از خانواده یوکا است. می‌توان آن را در محیط‌های خشک جنوب غربی ایالات متحده و شمال مکزیک یافت. این گیاه دارای برگ‌های بلند و باریک است و به رنگ سبز کم رنگ است که نام رایج آن را توضیح می‌دهد. در فصول بهار و تابستان ساقه‌های بلندی از گل‌های سفید تولید می‌کند. این گونه یوکا به دلیل ظاهر چشمگیرش معمولاً به عنوان یک گیاه زینتی در باغ‌ها و مناظر استفاده می‌شود. علاوه بر این، یوکای برگ رنگ پریده نقش حیاتی در اکوسیستم به عنوان منبع غذایی برای حیوانات مختلف مانند پروانه یوکا ایفا می‌کند. پروانه یوکا از شهد گل‌های گیاه تغذیه می‌کند و به نوبه خود آنها را گرده افشانی می‌کند.

17- یوکا فاکسونیانا (Faxoniana) / یوکای سفید غول پیکر:

برای یوکای سفید غول پیکر، بسیار مهم است که آن را در خاکی با زهکشی خوب بکارید و در معرض نور زیاد خورشید قرار دهید. باید از آبیاری بیش از حد خودداری شود و فقط زمانی که خاک خشک شده است، گیاه را به مقدار کم آبیاری کرد. یوکای سفید غول پیکر جدا از اینکه افزودنی جذاب برای باغ‌ها و مناظر است، نقش حیاتی در اکوسیستم به عنوان منبع غذا برای حیوانات دارد. پرندگان و پستانداران کوچک گل‌ها و دانه‌های آن را مصرف می‌کنند، در حالی که برگ‌ها به عنوان غذا برای لارو پروانه یوکا استفاده می‌شوند. به طور کلی، یوکا سفید غول پیکر یک گیاه انعطاف پذیر و خیره کننده است که می‌تواند زیبایی و جذابیت را به هر فضای بیرونی اضافه کند. شکل منحصر به فرد و گل‌های سفید چشمگیر، آن را در بین گیاهان دیگر متمایز کرده است. همچنین به عنوان گیاه آپارتمانی توصیه نمی‌شود.